Bertsos - Voir fiche Pour savoir plus sur cette section
Pedro Mari Otaño gogoratuz (1857-1910) [Bertsoa] / Julian Albistur
Pedro Mari Otaño gogoratuz (1857-1910) [Bertsoa] / Julian Albistur
Nom de la strophe: Hamaseiko berdina, 8 puntuz eta 8 silabaz (hg) / Zortzi puntuko berdina, 16 silabaz (ip)
1
Zizurkilen jaio zinen
Errekalde baserrian:
orduko bertso-eskola
bihurtu zena herrian.
Aiton-amonak, osaba,
aita, anaia… neurrian
hitzekin bertsoak sortzen
udan nahiz negu gorrian.
Zure gaitasun apartak,
nahiz akatsa eztarrian,
maisu bihurtu zintuen
sorkuntzaren iturrian,
korapilorik gabeko
bertsoaren lokarrian
euskara bikain josia
baitzegoen oinarrian.
2
Errekalde utzi eta
Karidadeko benta-ra,
bertsolarien habia
bihurtuko zen hartara.
Hemezortzi urterekin
Argentinako Panpara.
Etorri… joan… itzuliz
geroago Amara-ra.
Artzain Onaren elizan
ezkondu ondoren hara:
Gas fabrikan bizi; handik
zaharreko tabernara…
Senar-emazte, semeak,
hiru jaio ziren jada:
Pasaian itsasontzian
sartuta Argentinara.
3
Azken bidaia hastear,
momentu hunkigarriak:
bertsoz agurtuz Txirritak,
Arregik eta Gorriak.
Otañok ezin agurtu
pasata izugarriak,
emozioak gainezka:
ahotsik ez eztarriak!
Jomugan hartu zintuzten
goxo Pehuajó herriak.
La Vasconian hasi ziren
agertzen bertso-berriak
Pedro Marik sinatuta
aldizkarian jarriak,
itsasoa zeharkatuz
honeraino etorriak.
4
Atlantiar Ozeano
zabalaren eragina:
hiru aldiz joateak
piztu zizun herrimina.
Beharrak eramatea
ez da oso atsegina,
halere urrun egonda
galdu gabe bertso-grina.
Bertsoak eta opera:
bazenuen zeregina;
honaino heltzen zirela,
hori da gauza jakina.
Bi herri kulturak lotu,
ezin zena imajina;
hori ez zen gertatuko
haruntz joan ez bazina.
5
Karlisten bigarren gerra
zital harekin hasita,
Hegoamerikarekin
geroztik beste bi zita.
Bihotzez maite zenuen
Euskal Herria utzita
familiarekin egin
zenuen azken bisita.
Hemendik ez zinen joan
euskararekin etsita,
diasporan jorraturik,
zeundelako sinetsita.
Hango bertso-paperetan
perlak daude idatzita,
hemengo bertsozaleok
dauzkagunk ikasita.
6
Argentinako partean
kantatuz azken agurrak,
han harrapatu zintuen
zurbil Herio maltzurrak.
Santa Fe-ko Rosarion
gelditu ziren hezurrak,
berri hoiek ziren hona
iritsitako apurrak.
Baina zure aipamenak
hemen ez ziren laburrak;
ehun ta hiru urte hilik
ta sortu zintuen lurrak
oraindik gogoan ditu
bertso sentikor samurrak.
Gaur plaza ta irudia
dira herriko ikurrak.
7
Pedro Mari zutaz ez da
inoiz ahaztu Zizurkil,
alde horretatik behintzat
goian egon zaitez trankil.
Zure bertsoak kantatzen
hemen jende asko dabil
eta bertsozale orok
sentitzen zaitugu hurbil.
Argentinara joanda,
lanean gogotsu, umil
gure hizkuntzan trebatzen
hango hainbat neska-mutil.
Handik iritsi zirenez
hainbeste bertso biribil,
maisua zendu zen arren
zure bertsorik ez da hil.
8
Orain ez pentsa galduta
dagonik bertsolaritza,
egia esatekotan
sasoi onean gabiltza.
Txirrita ezagutzeko
izan zenuenez ditxa,
beste txapeldun handiak:
Uztapide, Amuritza…
Egaña paregabea,
maisu gisan zaigu mintza.
Emakumeek lortuta
berdintasunaren giltza:
Maialen Lujanbiok du
gaur txapeldunaren hitza,
zure garaitik gaurdaino
aldatu baita bizitza.