Arantzazu Loidi

Biographies - View details To know more about this section

Personal details

Name: Loidi, Arantzazu
Complet name and surname: Loidi Garitano, Arantzazu
Birth: 1967 Aretxabaleta + Aretxabaleta < Debagoiena < Gipuzkoa < Basque Country

Bertsolarism

Main specialization

Bertsolaria

Specializations

Epailea

Gai-jartzailea

Researcher

Jarduerei buruzko azalpenak

Bertsolari:
Gipuzkoako Eskolarteko Txapelketa: 1982, 1983, 1984 eta 1985 (txapeldun)
Gipuzkoako Betsolari Txapelketa: 1988 (Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa 1989rako sailkapen fasea) eta 1991.
Fernando Amezketarra Herriarteko Txapelketa, 1985: Aretxabaletako taldea
Leniz bailarako bertso txapelketa (Apotzaga, Eskoriatza): 1980, 1981, 1984 (2. saria) eta 1985
Artxanberri eta Patxi Errota saria (Zaldibia): 1983, 1985 (finalista) eta 1987 (3. saria eta bertso onena)
Osinalde saria (Gabiria): 1984 eta 1985.
Lizardi saria (Zarautz): 1983, 1984, 1985 eta 1986.
Xenpelar saria (Errenteria): 1983, 1984, 1985 eta 1986.
Errexil saria (Urruña): 1984 eta 1988.

Bertso idatziak:
Gipuzkoako Eskolarteko Txapelketa: 1981 (aipamena), 1982 (aipamena), 1984 (aipamena) eta 1985 (txapelduna).

Epaile:
Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusia: 1997 eta 2001
Gipuzkoako Betsolari Txapelketa: 1995 eta 2001 (Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa 2001erako sailkapena).
Gipuzkoako Herriarteko Txapelketa: 1999
Gipuzkoako Eskolarteko Txapelketa: 1998, 2000, 2001 eta 2002.
Euskal Herriko Eskolarteko Txapelketa: 1997
Emilio Urzelai saria (Oñati): 1995
Xenpelar saria (Errenteria): 1996

Azterlanak:
Gipuzkoako Bertso Eskolen azterketa
Bertsozale Elkartea eta hedabideak (Euskal Herriko Bertsozale Elkartea, 2000)

Biographical details

Biography: Aretxabaletan (Gipuzkoa) jaio zen 1967ko otsailaren 17an; Bergarako San Kristobal auzokoak ditu gurasoak eta hango baserri girora oso lotua igaro zuen haurtzaroa. Ezkondua eta seme baten ama, Eskoriatzako (Gipuzkoa) Bolibar auzoan bizi da 1995az gero.

Loramendi (Aretxabaleta) eta Almen (Eskoriatza) ikastoletan ikasi zuen batxilerra amaitu arte eta, gero, aldi berean ikasi zituen kazetaritza (EHU, Leioa) eta Itzulpengintza (Itzultzaile Eskola, Gasteiz). Ikasketak amaituta, Arrasate Pres herri-aldizkarian hasi zen kazetaritza lanetan eta bertako zuzendari izan zen hainbat urtez. Kazetaritza utzi ondoren, Euskal Telebistan testu zuzentzaile lanak egiten eta itzulpengintza lanetan jardun zen, administrazioan lehenik (Gipuzkoako Foru Aldundian, Eibar eta Bergarako Udaletan) eta EMUN Kooperatiban gero arik eta, 2002an, Helduen Heziketarako Nazioarteko Eskolan PRH ikasketak burutu eta pertsonen garapena lantzeko laguntza eta ikastaroak ematen hastea erabaki zuen arte. Psikopedagogia alor hori du lanbide orduz gero.

Artean ume sartu zen bertsolaritza munduan. Almen ikastolan Joanito Akizuk, Patxi Goikoleak eta Xanti Iparragirrek abiatu zuten bertso-eskola aitzindariko lehen taldeko kidea izan zen Iñaki, Jon eta Aitor Sarasua anaiak, Jon Iñaki Izartzelaia, Felix Iñurrategi, Danel Goikolea eta beste hainbatekin batera. Talde horrek egin zuen ibilbideari jarraitu zion: Almen ikastolako geletatik Apotzagako Hauzo Etxe elkarteko bertso-eskolara, jendaurrera ohitzeko bertso zaharrak kantatuz herriz herriko ibilia gero, eta, azkenik, bat-baterako jauzia Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketan.

Bertso-eskola berrien lehen fruitu izan den taldeko kideetakoa izateaz gain, ibilbide horretatik plazara jauzi egin duen lehen emakumea izatea ere egokitu zaio Arantzazu Loidiri. Gizonek betetzen zuten eremuan tokia egiteko ekinean bide-urratzailea izan da.

Zortzi-bederatzi urte zituela kantatu zuen lehen aldiz jendaurrean, buruz ikasitako bertsoak, Aretxabaletan antolatu zen helduen bertso saio bati sarrera emanez. 1982an hartu zuen parte lehen aldikoz bat-bateko saio batean, Gipuzkoako Eskolarteko Txapelketan. Handik hiru urtea, 1985ean, Arantzazuk irabazi zituen txapelketa horretako bat-bateko eta idatzizko sari nagusiak.

Urte horietan, hamabost-hemezortzi urte bitarteko horietan, ia igandero zuen saioren bat. Plazaz plazako ibili hura dela-eta, hala dio berak: "Polita izan zen eta gogorra, biak ... haurtzarotik heldutasunera kolpetik pasatu naiz. Nire adineko ume askok adin horretan egiten dituzten gauza asko ez dut egiterik izan, ez nik ez taldean ibili zirenek... Ume-umetatik exijitu izan dizkigute adinekoen ideiak. Hamalau urterekin heriotzaren gaia jartzen badizute ... Horrek pertsonalki asko behartu nau heltzera".

Bertsolari gazte labekada berri hartako emakume bakarra izatea ere egokitu zitzaion lehen urte horietan, eta nahiz eta bertsolari lagun-taldean eroso eta babestua sentitu, zailtasun batzuk gainditu behar izan zituen, aitortu izan duen bezala: "... neska bakarra gelditu nintzenean konturatu nintzen, hemen ni desberdina naiz!, baina ez taldean tratua desberdina zelako, kantatzera ateratzen nintzenean baizik. Orduan, gauza asko entzuten nituen, ahotsagatik adibidez, mehea nuelako edo, ni ez naiz ohituko emakume bati entzuten, eta horrelako gauzak". Desberdintasun horiek, gizonen artean emakume bakarra izateak sortzen zituen kontrasteak, kudeatzen ikasi behar izan zuen neska gazte hark.

Aipatutako plazako ibili horrekin batera, garaiko hainbat sariketa (Lizardi, Xenpelar, Artxanberri eta Patxi Errota, Leintz ...) eta txapelketetan (Gipuzkoa) parte hartu zuen. 1991eko Gipuzkoako Bertsolari Txapelketaren ondoren, poliki-poliki, eskakizunei uko egiten hasi zen eta 1993an guztiz utzi egin zuen plazako bertsolari jarduna.

Jendaurreko bertsolari jarduna utzi zuen, baina ez zen bertsolaritzatik urrundu. Gai-jartzaile lanetan aritu zen hurrengo hamarkadan, bailarako plazetan batik bat. Ekarpen handia egin zuen epaile lanetan ere: Bertsozale Elkarteko epaile taldean parte hartu zuen trebakuntza saio eta bertsoa epaitzeko irizpideak eguneratzeko lanketak eginez, eta epaimahaiko kide izan zen 1995etik 2002ra bitartean jokatu ziren Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa eta Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusietan eta baita epe berean jokatu ziren Gipuzkoa eta Euskal Herriko Eskolarteko Bertsolari Txapelketa gehienetan eta beste sariketa batzuetan ere.

Bi azterlan burutu zituen 1990ko hamarkadan Bertsozale Elkarteak eskatuta. Lehenengoa, Jon Sarasuarekin elkarlanean egindako "Gipuzkoako Bertso Eskolen azterketa". Bigarrena, "Bertsozale Elkartea eta Hedabideak" (2000).

2024ko apirilaren 28an, Almeneko haur bertso-eskola haren sorreraren 50. urteurrenean, aitzindaritza aitortuz eta eskertuz, Gipuzkoako Bertso-eskolen Eguna antolatu zuen Aretxabaletan Gipuzkoako Bertsozale Elkarteak.

First steps in bertsolarism

Lehen plaza: Eskolarteko Txapelketan, 1982an