BDB. Bertsolaritza Database

Euzkitze:
Etxetik irten ta ez det presarik
eguna ilundu arte,
ta baserritar zure joera
gaur ez zait gustatzen bate.
Hau ibilgailu onentzako da,
alde egin zazu aparte;
pasabiderik ez dezu uzten,
belarretatik juan zaite. (bis)

J.Agirre:
Lehenago ere nik ez dut izan
bizimodu erosua,
ta orain ere txulo xahar batek
sekulako erasua.
Pasabiderik ez dedala uzten,
hori du amenazua.
Eta presarik ez badaukazu
zertako dezu pasua? (bis)

Euzkitze:
Eguna libre hartuta daukat
nik jai egun hau tarteko;
holako asko badabil, ez det
nere gustorik beteko.
Bide estu hau hartu det eta
guztia nere kalteko.
Presarik ez det baina ez nago
zuri begira egoteko. (bis)

J.Agirre:
Katxarrua ere halakua ta
burua nahiko aidea;
baserritarrai burla egiteko
hori du bere idea.
Txarra bada ere nik egina ez da
orain guazen bidea
ta ibiltzeko zuk bezelaxe
dadukat eskubidea. (bis)

Euzkitze:
Zuk ibiltzea libre daukazu
hori bada zure nahia,
baina noizbaiten helduko da, ba,
apartatzeko garaia.
Kriston kiatsa botatzen dezu,
ez nago oso lasaia;
puska batean ez zait juango
kotxetik ximaur usaia. (bis)

J.Agirre:
Hortain narratsa ez nago eta
zertan hasi abusuan?
Gure txulo hau kotxetik hemen
neri ai zait errezuan.
Kriston usaia omen det eta
nagola enbarazuan;
itxura danez badaki honek
Kristok'e zer usai zuan. (bis)

Urkia Portu, Jose "Jose Gaztelu"

Jaio 1873-05-11

Gazteluren anaia eta Gaztelu Gorri eta Aintzira bertsolarien iloba

Bertsolaria zen, bere anaia Xenpelar bezala. Maria Luisak eta Xenpelarrek Errenteriako liho fabrikan egiten zuten lan. Buru argia eta irakurle amorratua, bertsotan fin aritzen zen eta sarritan jardun zuen bertsotan bere anaiarekin batera. 1869an baztanga zabaldu zen Errenterian eta Xenpelar gaixotu zenean, Maria Luisa, lau urteko alabatxo Joxepa Antoni senarrarekin utzi eta anaia eta ilobatxoak zaintzera joan zen, bere bizia eta sabelean zeramanarena arrisku gorrian jarrita. Xenpelar 1869ko abenduaren 8an hil zen, 35 urte bete gabe, eta egun berean jaio Daniela, Maria Luisaren alabatxoa. Egun gutxi egin zituzten bizirik ama-alabek: Daniela abenduaren 17an hil zen, eta Maria Luisa 18an; biak baztangaz. Alabak, Joxepa Antoni Aranberrik, amaren bertsotarako gaitasuna eta irakurzaletasuna zituen. Maria Luisa hil zenean, aita, Jabier Aranberri, eta amona, Rita Berrondorekin bizi izan zen. Aita ez zen bertsozalea, eta ez zekien irakurtzen ezta idazten. Joxepa Antoniren bertsozaletasuna amona Ritarengandik jaso zuela uste da. Iturria: - PEREZ, Elixabete. Juan Frantzisko Petriarena Xenpelar 1835-1869. Bidegileak bilduma, 2011. https://tinyurl.com/yx9ulubw ] - PEREZ, Elixabete. Joxepa Antoni Aranberri "Xenpelar". Errenteria: Udala, 2013. https://tinyurl.com/y4h2uyrk ] - ZAVALA, Antonio. Errenteriako bertsolari zaarrak. Auspoa bilduma; 74-75. https://www.euskaltzaindia.eus/dok/iker_jagon_tegiak/auspoa/10614.pdf ] - LARRAÑAGA, Carmen. Del bersolarismo silenciado. http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/jentil/06/06057073.pdf