Biographies - View details To know more about this section
Mixel Itzaina
Personal details
Bertsolarism
- Main specialization
- Gai-jartzailea
- Specializations
-
Organizer Bertso-jartzailea Epailea Eragilea Researcher - Jarduerei buruzko azalpenak
- Antolatzaile, gai-jartzaile eta gai-emaile:
Bertso saio asko antolatu eta gidatu zituen Euskal Iparraldean 1960 eta 1970ko hamarkadetan.
Epaile:
Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusia: 1965, 1967, 1980, 1982, 1989 eta 1993.
Nafarroako Bertsolari Txapelketa: 1984tik 1995era, urtero.
Lapurdiko Bertsolari Saria: 1987.
Bertsulari Gazteen Xapelgoa: 1990,1994,2004,2005 eta 2006
Gernikako Bertsolari Txapelketa: 1969.
Orixe Saria (Donostia, Añorga): 1976.
Artxanberri eta Patxi Errota Saria (Zaldibia): 1977
Errexil Saria (Urruña): 1984
Iparragirre Bertso-Paper Lehiaketa (Hendaia): 1988
Bertso-jartzailea:
Herria eta Gure Herria aldizkarietan argitaratu zituen hainbat sorta 1950 eta 1960 hamarkadetan.
Ikertzailea, bertso analisigilea:
Ezaugarri honi erantzuten dioten argitaratu dituen liburuek.
Eragile eta sustatzaile:
Bertsularien Lagunak Elkartearen sortzaileetakoa.
Biographical details
- Biography
- Aldudeko Menta etxean (Baxenafarroa) sortu zen 1933ko azaroaren 19an. Donapaleuko Kattin Malharinekin ezkondua, lau seme-alaba dituzte: Xabier, Jon, Xalbat eta Joana, azken hau Bertsularien Lagunak Elkarteko lehendakari izana. "Errola" edo "Baxenabartarra" ezizenez ere ezagutua izan da.
Uztaritzeko San Frantses kolegioan egin zituen oinarrizko ikasketak, eta Baionan goi mailakoak. Hainbat herrialdetara eraman zuen soldadutzak, bulego lanetan batez ere: Frantzia, Alemania eta Aljeria. Aljerian zelarik, "Eskual Herria" bihilabetekaria argitaratzeaz arduratu zen, euskal soldaduen berriekin. Ondotik, Maulen irakasle lanetan aldi labur batean ariturik, Kanboko herriko idazkari izendatu zuten eta bertan jardun zuen hogeita hamar urtez, erretreta hartu zuen artean. Mixel Labeguerie Kanboko auzapez zela, elkarrekin lan egin zuten politikaren nahiz kulturaren alorretan.
Piarres Lafitterekin bertsozaletu zen, kolegioan, eta bertsolaritzari estuki lotua egon da bere bizitza osoan, alor asko jorratu dituelarik: antolakuntza, gai-jartzailetza zein gai-emailetza, epailetza,bertso-jartzailetza ...
Ipar Euskal Herrian hainbat eta hainbat ekitaldien antolaketan parte hartu du 1960eko hamarkadan hasirik, eta gai-jartzaile izan da horietako askotan; bertsolaritzaren une ez horren gozoetan ere hauspotzen ibilia da, Ezpeletan 1966an antolatutako Pertsulari solas izeneko topaketetan adibidez. Bertsolaritzaren sustatzaile segitua egon da bizian.
Gertu-gertutik bizitu zuen Xalbador eta Mattinen bertso ibilbidea, eta Mixel gai-jartzaile zelarik Iparraldeko saio askotan jardun ziren bere esanetara; 1967ko Txapelketa Nagusian, Xalbadorrek jasan zuen txistualdi mingarri hartan, epaimahaiko zen Mixel. Miresmen handia zien aipatu bi bertsolariei, bereziki Xalbadorri, argitaratu dituen liburuetan erakusten duen bezala. Mixel Itzainaren aitzindaritzaz antolatu zuen Euskaltzaleen Biltzarrak Fernando Aire "Xalbador"en omenaldia, Urepelen, Xalbadorrek azken hatsa eman zuen 1976ko azaroaren 7 hura, eta Mixel zen arratsaldean burutu zen jaialdian gai-jartzaile.
1980ko hamarkada hasieran sortu zen Bertsularien Lagunak Elkartearen sustatzaileetakoa izan zen; Zuzendaritza Batzordeko kidea izan zen 1990tik 1998ra.
Bertsolaritzan aditua, Nafarroako Bertsolari Txapelketa eta Euskal Herriko Bertsolari Txapelketako epaile izan da 1965tik 1995era bitartean, eta baita beste hainbat sariketa eta lehiaketetan ere.
Bere bizitzako azken hamarkadetan jite biografiko eta analitikoa duten hainbat lan argitaratu ditu: 1999an argitaratu zuen Mixel Labegueriri eskainitako lehen liburua, gero etorriko ziren Labegueriri berari (2001), Xalbador eta Mattini (2006) eta espresuki Xalbadorri (2014) eskainiak. Horrezaz gai, aipatzeko da, euskal kultura ardatz, urte luzez idatzi duela Herria eta Gure Herria aldizkarietan.
Euskaltzaleen Biltzarra elkartearen lehendakari izan da Mixel Labegueriren ondotik (1980-1988). Euskaltzain urgazle izendatua izan da 1967ko abuztuaren 25ean eta ohorezko, 2014ko maiatzaren 30ean.
Bertsularien Lagunak Elkarteak, bere ibilbidean egindako ekarpena aitortu eta eskertzeko, 2010. urteko Xilaba Txapelketako txapela jartzeko hautatu zuelarik, zeina Amets Arzallus Antiari jantzi zion Doninane Lohitzunen jokatutako finalean. 2025eko ekainaren 12an pausatu da, Itsasun (Lapurdi), 92 urte dituelarik.
Publications
- Argitaratutako liburuak
- Mixel Labéguerie : kantu berritzaile eta politika gizona. Donostia: Elkarlanean, 1999
Michel Labèguerie : le bertsularisme et la langue basque = Mixel Labeguerie: bertsularitza eta euskara. Donostia: Eusko Ikaskuntza, 2001
Mattin eta Xalbador. Donostia: Auspoa, 2006
Louis Dassance, 1888-1976. Bidegileak (53). Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 2008
Xalbador. Donostia: Elkar, 2014
- Beste argitalpenak
- Sainte Thérèse de l´enfant-Jésus et de la sainte-face (Jacques Lonchampt) liburuaren itzulpenean parte hartu zuen: Santa Teresaren idatz lan guziak, testuak eta azken elkarrizketak. Karmel, 1996.