BDB Bertsolaritzaren datu-basea

Doktorego tesi honen helburua Xabier Leteren poetika eta beronen bilakabidea ikertzea izan da.Horretarako, batetik, semiotikaren oinarrizko tresnak baliatuz, poeta eta kantariaren obraren azterketa intratestuala eta extratestuala uztartu ditugu. Maila testualean, Leteren lan nagusien azterketa kritikoa egin dugu, eta, maila pragmatikoan, toki berezia eskaini diogu kantagintzak Leteren obran betetzen duen funtzioari. Azterketa hori osatzeko, M. Bajtinen ekarpena hartu dugu kontuan, alteritatearen eta exotopiaren inguruan gogoeta eginez; eta, gisa berean, italiar eskolatik (C. Segreri jarraituz) etorritako hainbat kontzeptu ere baliatu ditugu (bereziki, makrotestua).Bestetik, gure helburua Leteren obraren bilakabidea ikertzea zenez, maila testualeko azterketen ildo jakin bati atxiki gatzaizkio: aldaeren kritikari (hau ere italiar lerroan garatua batez ere). Metodo horren bidetik, Leteren obran bertsio bat baino gehiago dituzten poema eta abestiak aztertu eta konparatu ditugu, piezen irakurketa konparatuaren bidez ibilbide poetikoaren nondik norakoak zedarrituz. Aldaeren kritikak, gainera, aukera eman digu Leteren sorkuntza eta birsorkuntza mekanismoak ezagutzeko. Azkenik, etorkizunerako ikerketa ildo gisa (eta Leteren Funtsa ongi ezagutzeko zortea dugula probestuz), kritika genetikoaren eskutik egindako zenbait azterketa eta gogoeta plazaratu ditugu.

I. SARRERA ...9
1. MOTIBAZIOA ...11
2. IKERKETAREN EGOERA ...12
3. LANERAKO HIPOTESIA ...15
3.1. IKERGAIA ...15
3.2. BANAKETA TENPORALA ...18
4. LANAREN ANTOLAKETA ...20
5. LABURDURAK ...24
II. MARKO TEORIKO-METODOLOGIKOA ...25
1. SARRERA ...27
2. SEMIOTIKAREN OINARRIAK ...28
2.1. SARRERA ...28
2.2. ZEINUAREN IZAERA ...30
2.3. SEMIOTIKAREN HIRU ESPARRUAK ...34
2.4. ALTERITATEA ETA EXOTOPIA ...38
2.5. MAKROTESTUA ...41
3. ALDAEREN KRITIKA ....... 45
4. KRITIKA GENETIKOA ...51
III. XABIER LETEREN OBRA BERE TESTUINGURUAN ...59
1. ZERTZELADA BIOGRAFIKOAK ...61
2. EMAITZA POETIKOA ... 68
3. KANTAGINTZAREN EMAITZA ...87
4. PENTSALARI GISA EGINA ...94
IV. XABIER LETEREN OBRAREN BILAKABIDEA AZTERGAI: IRAKURKETA KRITIKO BAT ...97
1. FASEA: HASIERA (1968-1978) ...105
1.1. MATERIA POETIKOA ETA POETAREN BEGIRADA: ERREALITATEA...105
1.2. PENTSAMENDU POETIKOAREN ARDATZAK ...111
1.2.1. EXISTENTZIALISMOA ... 111
1.2.1.1. Existentzialismoa eta sinesmen zaharra ...112
1.2.1.2. Existentzialismoa eta literatura konprometitua ...116
1.2.1.3. Existentzialismoaren eragina Xabier Leteren lehen faseko obran ...118
1.2.2. KOSMOGONIA ...123
1.2.2.1. Testuingurua ...123
1.2.2.2. Xabier Leteren kosmobisioa poema giltzarri zenbaitetan ...133
1.2.2.3. X. Leteren kosmobisioa, J. M. Lekuonarenaren eta B. Gandiagarenaren ondoan ...138
1.2.2.4. Orokortuz .......... 145
1.3. ABERRIA ETA HERIOTZA, GATAZKAN ...146
1.3.1. HERIOTZAREN PLANTEAMENDUA, EXISTENTZIALISMOTIK ...146
1.3.2. ABERRIA, GATAZKAN ... 148
1.4. KANTAGINTZA: KANTAGINTZA BERRIA ETA XABIER LETE ...152
1.4.1. EZ DOK AMAIRU ...152
1.4.1.1. Testuinguruaz ohar zenbait ...152
1.4.1.2. Ez dok Amairuren funtzioa eta eragina ...157
1.4.1.3. Baga, biga, higa, “ensemble” musikal bat ...167
1.4.2. XABIER LETE, KANTARIA ...172
1.4.2.1. Poeta kantari ... 172
1.4.2.2. Bertsolaritzaren garrantzia ...174
1.4.2.3. Kantua eta herri heziketa ...177
1.4.2.4. Kantagintzaren dimentsio pragmatikoa ...180
2. FASEA: KRISIA (1979-1990) ...183
2.1. MATERIA POETIKOA ETA POETAREN BEGIRADA: URRADURA ...183
2.2. PENTSAMENDU POETIKOAREN ARDATZAK ...187
2.2.1. EXISTENTZIALISMOTIK DESENGAINURA...187
2.2.2. ETIOPIATIK UDRA: IRAKURKETA KONPARATU BATERAKO OHARRAK ...199
2.2.2.1. Elementu extratestualei begira ...201
2.2.2.2. Elementu intratestual eta makrotestualei begira ...205
2.2.3. 33EN MANIFESTUA, MUGA ETA JARDUERA POLITIKOA ...214
2.3. ABERRIA ETA HERIOTZA, ETSIPENEAN ...220
2.4. KANTAGINTZA: HAUSTURA ...224
2.4.1. HAUSTURAREN MAILA KOLEKTIBOA ...224
2.4.1.1. Banderen garaia ...224
2.4.1.2. Haustura ...230
2.4.1.3. Ohar bat politikaren eraginaz ...232
2.4.1.4. Kantagintzaren autonomiaren bidea: bi adibide ...235
2.4.2. HAUSTURAREN MAILA PARTIKULARRA ...237
3. FASEA: IRTEERA (1991-2008) ...241
3.1. MATERIA POETIKOA ETA POETAREN BEGIRADA: MISTERIOA ...241
3.2. PENTSAMENDU POETIKOAREN ARDATZAK ...252
3.2.1. ERREALISMO SINBOLIKOA ...252
3.2.1.1. Denbora sinbolizatuak ...258
3.2.1.2. Espazio sinbolizatuak ...263
3.2.2. JARRERA ERLIJIOSOA ... 277
3.2.2.1. Sarrera ...277
3.2.2.2. ZAP-BI guneko joerak ...279
3.2.2.3. Jarrera erlijiosoa EEIn ...290
3.2.2.4. Azken poema argitaragabeetako joera ...293
3.3. ABERRIA ETA HERIOTZA, BIZIPEN PERTSONALEAN ...295
3.3.1. HERIOTZAREN ATARIAN ...295
3.3.2. MAITASUNA: LEIALTASUN BERRAURKITUA ...296
3.3.3. ABERRIA POETIKOKI HABITATZEA ...299
3.3.3.1. “Aberriari”, 1992: aberria birreraikitzen ...300
3.3.3.2. “Eskeintza”: gatazka eta pietatea ...303
3.3.3.3. EEI: aberri poetikoaren kontsolamendua ...309
3.3.4. OROKORTUZ ...316
3.4. KANTAGINTZA: INTIMISMORANTZ ...318
3.4.1. EMOZIOAREN GARRANTZIA ...318
3.4.2. DISKO INTIMISTA ETA NOBLEAK ...321
3.4.3. BERTSOLARITZAREN KOKAGUNE BERRIA ...323
3.4.3.1. Bertsolaritza, abesti intimistan ...324
3.4.3.2. Intimismoa, bertsoak abestean ...327
4. IBILBIDE POETIKOAREN SINTESIA: IRAKURKETA PROPOSAMEN BAT ...329
V. EDIZIO BATERAKO OHARRAK, ALDAEREN KRITIKAREN ARGITAN ...333
1. SARRERA ...335
2. ALDAEREN EDIZIO BATERAKO OHARRAK ...336
2.1. ABESTITZAK ETA POEMA KANTATUAK (2006), ILDO BATEN AZKEN MUGARRIA ...337
2.2. ZENTZU ANTZALDATUEN POEMATEGIATIK ‘OTOITZEN LIBURUA’RA (1992) ...509
3. BIRKREAZIO MEKANISMOAK ...619
3.1. APK GUNEAZ ... 619
3.2. ZAP-BI GUNEAZ ...627
VI. ONDORIO OROKORRAK ...641
VII. ETORKIZUNERAKO ILDO BAT, KRITIKA GENETIKOAREN BIDETIK ...651
1. SARRERA ...653
2. LETE-IRIONDO FUNTSAREN DESKRIBAPEN LABURRA...654
3. ZENBAIT KASU, KRITIKA GENETIKOAREN ARGITAN ...656
3.1. “AINTZINAKO LUR EZAGUNA” ...656
3.2. 'VULNERANT OMNES' ATALEKO XII. POEMA ...662
3.3. “HERRI ZAHAR HONTAN” ...667
4. ATAL HONEN SINTESIA ...670
VIII. BIBLIOGRAFIA ...673