BDB Bertsolaritzaren datu-basea

[EU] Xabier Leteren kantagintzaren edukia eta moldea aztertzen ditu tesi honek. Poetaren autoretzako 40 kantako korpusa hautatu da eta behin eta berriz jorratzen dituen gaiak identifikatu dira kualitatiboki eta kuantitatiboki: heriotza, maitasuna, natura eta nortasuna. Poetak gai haiekiko zuen ikuspuntua eta bere kantatan erabiltzen diren motiboen esanahia aztertu da. Bestalde, ahozkotasunak (eta, bereziki, bertsolaritzak) poetaren estiloan izan zuen garrantziari erreparatu zaio. Horretarako, Txirritaren formulazioekin erkatu dira bere kantak; eta bertsolaritzaren eragina handia dela ondorioztatu da.

Hitz gakoak: Ez Dok Amairu, literatura, kantagintza, tematologia, bertsolaritza.

[ES] Esta tesis aborda la forma y el contenido de las canciones de Xabier Lete. Se ha seleccionado un corpus formado por canciones de su autoría y se han identificado los temas más recurrentes de forma cualitativa y cuantitativa: la muerte, el amor, la naturaleza y la identidad. La investigación señala el punto de vista que muestra el autor sobre estos temas y describe el significado de los motivos que utiliza. Por otra parte, se ha demostrado la importancia que tuvo la oralidad (y, sobre todo, el bertsolarismo) en su estilo mediante estudio que compara sus letras con las formulaciones del bertsolari Txirrita.

Palabras clave: Ez Dok Amairu, literatura, nueva canción, tematología, bertsolarismo.

[EN] The present thesis focuses on the form and content of Xabier Lete's songs. A corpus of his songs has been selected and the most recurrent themes have been identified qualitatively and quantitatively: death, love, nature and identity. The research reveals the author's perspective on these themes and describes the meaning of the motifs he uses. In addition, the importance of orality (and, above all, bertsolaritza) in his style has been demonstrated through a study that compares his lyrics with the formulations of the versifier Txirrita.

Keywords: Ez Dok Amairu, literature, protest music, thematics, bertsolaritza.

0. Aitzinsolasa …11
Lanaren antolaketa
Izenburuen formatuaz, ohar bat …13
Argazkiak eta irudiak …13
1. KAPITULUA: Kokapena …14
1.1 Aurrekari bibliografikoak …14
1.1.1 Hamargarren urteurrenean …14
1.1.2 Zendu berritan …17
1.1.3 Bizi zelarik …18
1.2 Helburuak …25
1.3 Justifikazioa …26
1.4 Irismena …26
1.5 Erreferentziak …28
Ohar bat …28
2. KAPITULUA: Xabier Lete eta bere (g)unea …33
2.1 Marko historikoa …34
Garai historikoaren eskema …34
Testuinguru kulturala …35
Euskal literaturaren laburpena …37
2.2 Biografia …40
2.2.1 Haurtzaroa, sendia eta Oiartzun …40
Oiartzun …43
Hezkuntza …44
2.2.2 Gaztaroa, Herrialde Katalanak …46
2.2.3 Lehen poemak, Pasaia …47
2.2.4. Leteren Ez Dok Amairu …49
2.2.5 Ez Dok Amairuren desagertzea …51
2.2.6 Lurdes Iriondo …51
Musika bizigai …51
Osasuna bizimin …52
Lana bizibide …54
2.2.7 Politika …55
2.2.8 Gaixotasuna …57
2.3 Xabier Leteren obra …61
2.3.1 Kantagintza …61
Diskoak …62
Oholtza gaineko artista …66
Musika …68
2.3.2 Antzerkia …70
Intxixu bat antzezten …71
2.3.3 Prosa …74
Telebistako kolaborazioa …76
Beste liburu batzuk …76
2.3.4 Poesia …77
Leterentzat idaztea zer den …78
Lehen aroa (1964-1978) …79
Bigarren aroa (1978-1990) …84
Hirugarren aroa (1991-2010) …85
2.3.5 Itzulpenak …88
2.3.6 Plagioa …98
2.3.7 Obren eta gertakarien kronologia …103
2.4 Kantagintza berria …105
2.4.1 Musikaren boterea …105
2.4.2 Nazioarteko eragina …106
Amerikako hegoak …107
La chanson française …109
El Setze Jutges …109
Voces Ceibes …111
2.5 Ez Dok Amairu …113
2.5.1 Partaideak …113
2.5.2 Ez Dok Amairuren sorrera …114
Izenaz …115
2.5.3 Lehen kontzertuak …116
Bi aproba eta estreinaldia …116
Kudeaketa …118
Estreinaldia …119
Lanketaren hasiera …120
Profesionalizazioa …121
2.5.4 Baga Biga Higa Sentikaria …122
Partaideak …123
Eskaleta …124
Harrera …125
2.5.5 Hausturak 126
Presio erlijiosoak …126
Interes artistikoak …127
Presio politikoak …128
Zazpiribai eta Ikimilikiliklik …129
Herri Gogoa diskoetxea …130
2.5.6 Borondatez isiltzea …131
2.6 Zentsura …133
2.7 Laburpena eta hausnarketa …138
2.8 Erreferentziak …142
3. KAPITULUA: Metodologia …150
3.1 Xabier Leteren abestien deskribapena eta azterketarako prozedura …150
3.2 Korpusa …152
3.3 Abestiak …154
3.4 Tematologia …157
3.4.1 Gaia …158
3.4.2 Motiboa …159
3.4.3 Nortasunaren gaia …160
3.4.4 Maitasuna eta heriotza …162
3.4.5 Natura …163
3.4.6 Tematizatzearen balioaz …165
3.5 Bertsolaritza …167
3.5.1 Errima, neurria eta doinua …167
3.5.2 ‘Txirritaren baratzea’ …167
Grafikotasuna, enfasia eta pilaketa …168
Alderaketak …169
Irudiak …170
Oinak eta oinarriak …170
Joskera eta loturak …171
3.5.3 Komunikazio ekintza …172
3.5.4 Ahozkotasuna …178
Baliabide erretorikoak …179
Erdi-ahozkotasuna eta testu trantsizionalak …180
3.5.5 Formulak …181
3.6 Erreferentziak 183
4. KAPITULUA: Letek jorratu zituen gaiak …188
4.1 Datu kuantitatiboak …189
4.2 Maitasuna …192
4.2.1 Maitasunaren eraikuntza …192
4.2.2 Kontrakultura …194
4.2.3 Maitasun abestien sailkapena …197
Maite …200
Bihotz …201
4.2.4 Konpromiso soziala eta maitasuna …203
4.2.5 Senitarteko eta lagunekiko maitasuna …204
4.2.6 Maitasun erromantikoa …206
Pasioa …206
‘Amodio, amore’ …212
Leialtasuna ardatz …215
‘Zuk badiozu’ edo gabezien eskaintza …217
4.2.7 Heriotza …219
Maitasuna galeraren beldurra da …222
4.2.8 Ondorioak …223
4.2.9 Erreferentziak …226
4.3 Heriotza …229
4.3.1 Heriotza, gau hotza …229
4.3.2 Jainkoa …230
Leteren kristautasuna …231
Letren kristautasuna …236
Sufrimenduaren zergatia …241
4.3.3 Gizakien arteko maitasuna 2…43
Xalbador …245
Aita …246
Lurdes …247
4.3.4 Heriotza …250
Hilko garelako, bizi …254
Hilko garelako, ez hil …255
Heriotza urrun dagoenean …257
Azken hatsa …258
4.3.5 Ondorioak …262
4.3.6 Erreferentziak …264
4.4 Natura …266
4.4.1 Sarrera …266
4.4.2 Lau elementuak …267
Lurra …267
Sua eta ura …269
Itsasoa eta haizea …271
Abereak eta piztiak …272
Gorputza …273
4.4.3 Landareria …274
Lizardi …275
Loreen purutasuna …277
Loreen sentsualitatea …280
Jardinak …282
Zuhaitzak …284
Mahatsa …285
4.4.4 Eguneko orduak …288
Egunsenti lainotsuak …290
Goiz lanpetuak …294
Arratsaldearen argiak eta itzalak …294
Gauaren begiak …296
Egunen gurpila …298
4.4.5 Ondorioak …300
4.4.6 Erreferentziak …303
4.5 Nortasunaren gatazka: lana, aberria eta nazioartea …305
4.5.1 Sarrera …305
4.5.2 Langileria …306
‘Giza aberea’ …308
‘Eskeintza nire aita zenari’ …313
‘Langile baten seme’ …320
‘Teologia / Ideologia’ …323
‘Otsoak eta Txanogorritxu’ …326
‘ ‘Haur andaluz bati seaska kanta’ …329
4.5.3 Aberria …333
Presioa …335
Balioak aberri 337
Euskara …338
‘Euskalerri nerea’ 338
‘Haizea dator ifarraldetik’ …339
‘Gauaren ordezko eguna’ …342
‘Herri zahar hontan’ …344
‘Ez dut amets handirik’ …348
‘Alzateko jaun’ …352
‘Nafarroa arragoa’ …354
Bihozkadakin erantzun …359
4.5.4 Nazioarteko elkartasuna …362
Kuba …362
‘Cançó a Catalunya’ …366
Txile …368
‘Izarren hautsa’ …374
4.5.5 Ondorioak …380
4.5.6 Genero ikuspegitik, zenbait ohar …383
4.5.7 Erreferentziak …389
5. Leteren kantagintza eta bertsolaritza …392
5.1 Bertsolaritza …393
5.1.1 Bertsolaritzaren aroak …393
5.1.2 Leteren garaiko bertsolaritza …395
Antolaketa …396
5.1.3 Bertsolaritza eta Lete …396
Ondarea berreskuratzen …397
Lete bertsozalea …398
5.1.4 Bertso zaharrak musikatzea …399
5.2 Zer da bertsolaritza? …400
5.2.1 Errimak …401
5.2.2 Doinua …401
5.2.3 Neurria …401
Doinu berriak bertsogintzara ekartzea …406
5.3 Errimak eta neurriak, Leteren letretan …412
5.3.1 Errima …412
Errimen errepasoa, kantaz kanta …420
5.3.2 Neurriak …426
‘Habanera’ …426
‘Seaska kanta’ …427
5.4 Letren sailkapena …428
5.4.1 Metrikaren arabera …428
5.4.2 Ahozko estiloaren arabera …430
5.4.3 Ahozko kanten garapena, diskoz disko …435
5.5 Hiru adibide …437
5.5.1 ‘Langile baten seme’ …437
5.5.2 ‘Gizon arruntaren koplak’ …440
5.5.3 ‘Teologia, Ideologia’ …442
5.5.4 Beste kantei buruzko zenbait ohar …445
5.6 Ahozkoaren indarra …447
5.6.1 Kanten aurreko azalpenak …447
5.6.2 Formulak …450
5.6.3 Berridazteaz …453
5.7 Txirritaren baratzetik Leterena …456
Grafikotasuna, enfasia eta pilaketa …456
Alderaketak …459
Irudiak …461
Oinak eta oinarriak …463
Josketa eta loturak …465
5.8 Bertsoak jartzeko ohituraz …469
5.8.1 ‘Henry Millerri eskutitza’ …469
5.8.2 Kantaldietako aleak …470
5.8.3 Poemategitako bertsoak …476
5.9 Ondorioak …480
5.10 Erreferentziak …483
6. Azken hitzak …487
7. Erreferentzia bibliografikoak …496
Komunikazio pertsonalak …496
Leteren diskoak …497
Erreferentziak …498
Figurak eta taulak …522