BDB Bertsolaritzaren datu-basea

Bertsolaritzak bat-batekotasuna berezkoa badu ere, bertso idatziek ere badute tradizioa gurean, nahiz eta bat-batekoen arrakastak irentsi dituen. Inozentzio Olea dugu XX. mendeko bigarren erdialdean bertso jartzaile ospetsuenetako bat. Bertsotan eta prosan, bietan ezagun du kazetaritzarako dohaina. Artikulu honek Inozentzio Olearen literatura hizkuntza aztertzen du eta bertso jarrien inguruan beronek zuen ikuspuntua azaldu nahi du. Oleak bertsotan edo hitz lauz trebetasuna handia izan zuen gaurkotasuna zuten gaiei heltzeko, hizkuntza molde herrikoia eta landua ezin hobeto uztartuz. Goierriko lorak (1970) eta Otemotxeko arnasa (1984) bertso-liburuen azterketa honek horixe erakutsi nahi du.

Gako-hitzak: Inozentzio Olea ; bertso jarriak ; bertsolaritza ; hizkuntza herrikoia eta landua ; Goierriko lorak eta Otemotxeko arnasa.

1. Sarrera ...37
2. Inozentzio Olea (1921-2010) ...38
2.1. Bizitza, bertsoak eta kronikak ...38
2.2. Bertso jartzailea ...40
3. Inozentzio Oleak jarritako bertsoak ...41
3.1. Basarriren jarraitzaile: zuk emandako erakutsiak jaso ditugu prankotan (Olea, 1970, 39 or.) ...44
3.2. Euskara batuaren kontra: porruak atxurrez ebaki eta belar gaiztoak zutik utzi (Basarri, 1984, 154 or.) ...45
3.3. Hacherik gabeko euskararen alde: olako gabe bizi izan da euskera (Olea, 1970, 234 or.) ...46
3.4. Gaztelaniak kutsatutako eredu estandarra: ye-ye oriek baño askozaz obeak (Olea, 1970, 266 or.) ...47
3.5. Goierriko euskara: Goierri-lore auen usaia (Olea, 1970, 15 or.) ...49
3.6. Bertso jarrien tradizioaren alde: Patxaran jarrita bertsoak asmatzea (Olea, 1986, 13 or.) ...50
3.7. Gaien ugaritasuna: Ondo zuztarrak egiña dago alkar zapaltzeko griña (Olea, 1970, 204 or.) ...51
3.8. Sorlekuari maitasuna: enaratxoa lengo kabira bezela (Olea, 1970, 17 or.) ...52
3.9. Maitasunezko geografia: ain zoriontsu izandu giñan denboraz gogoratzian (Olea, 1970, 158 or.) ...54
3.10. Bola-jokoa: Bola biribil ao zabala (Olea, 1970, 59 or.) ...55
3.11. Heziketaren garrantzia: Ikasi gabe jakiñ naiean ibilli (Olea, 1970, 51 or.) ...57
3.12. Gazteen alde: Diran diran gisakoak (Olea, 1970, 243 or.) ...59
3.13. Emakumearen ahalduntzea: nagusi baña naiago izan lagun (Olea, 1970, 279 or.) ...60
3.14. Umorea eta ironia: lanak kendu dizka aizeari (Olea, 1970, 97 or.) ...61
3.15. Emaztearen haserrea: zurekikoa egiten ezta samurrra (Olea, 1970, 45 or.) ...61
3.16. Aita-semeen urruntzea: Lo egiten genduan lepotik elduta (Olea, 1970, 256 or.) ...62
3.17. Ehiztarien ibilerak (I): udazkenean oi gera zabartu (1970, 24 or.) ...63
3.18. Ehiztarien ibilerak (II): sagarrik ez danean gaztaiña txarra ez (Olea, 1970, 105 or.) ...65
3.19. Aita santua azpiraturiko herrien alde: beartsuaren zotiñik entzun nai ez (Olea, 1970, 90 or.) ...66
3.20. Gizartearen aldaketa: aztotik gaurra (Olea, 1970, 218 or.) ...67
3.21. Medikuntzaren aurrerapenak: Eriotza motz lotu (Olea, 1970, 228 or.) ...68
3.22. Baserriaren gainbehera: besoak baiño lenago nekatu buruak (Olea, 1970, 109 or.) ...69
3.23. Gnadu-tratulari tranposoa: Beia juan zaizu propiña utzita (Olea, 1970, 56 or.) ...69
3.24. Baserritarra eta artzaina: eziñ ixildu alkarren berri jakinda (Olea, 1970, 36 or.) ...70
3.25. Mutilzaharra eta ezkondua: Klase ortarako asunak azkurerik ematen ez (Olea, 1970, 118 or.) ...71
3.26. Xalbador bertsolaria: txoria gizon jantzian (Olea, 1970, 126 or.) ...72
3.27. Bertsolaritzaren alde: Len egindako danak galtzeko ai zer irrixta-lekua (Olea, 1970,167 or.) ...73
3.28. Bertsoak botatzearen larritasuna: zuzen nualakuan nabil okerrian (Olea, 1970, 185 or.) ...74
3.29. Abertzaleen haustura: seta madarikatua (Olea, 1984, 137 or.) ...76
3.30. Elizgizonak ezkondu naihan: komeri latzak larrak eltzen digunean (Olea, 1984, 12 or.) ...77
3.31. Askatasun egarria: Dan ura izan nai (Olea, 1984,, 124 or.) ...78
3.32. Maitasunaren mina: Urruti dagon eguzkiari ezin ledu (Olea, 1984, 106 or.) ...79
3.33. Gaiztakeria: Ar iñozoa (Olea, 1984, 17 or.) ...81
4. Ondorioak ...82
5. Bibliografia ...85