BDB Bertsolaritzaren datu-basea

Bertsolaritza gizonen jarduera izatetik emakumeen jarduera ere izatera igaro dela esan daiteke. Emakumearen presentziarekin, besteak beste, bertsolaritzaren eredu tradizionala egunez egun zabalduz joan da eta bertsotan aritzeko beste modu batzuk jarri ditu agerian. Egungo bertsolaritzaren irakaskuntza modua ere aldatu da; bertso- eskoletako irakasleen artean emakume bertsolariak daude eta emakume bertsolari horiek egun erreferente garrantzitsuak dira euskal kulturan. Lan honekin, emakume bertsolarien ekarpena bertsolaritzaren irakaskuntzan ezagutu nahi izan da eta horretarako lau helburu orokorrak ditu tesiak. Lehenengo helburua, gaur egungo bertsolarien profila, ahalduntzeko elementu erreztatzaileak eta gorputza oholtzan duen garrantzia ezagutu nahi izan da. Bigarren helburua emakumeen rolak, emakumeen tematikak, eta emakumeen kantu-estiloetan arakatu da. Hirugarren helburu orokorra, gaur egun bertso-eskoletan zernolako metodologia eta irakaskuntza erabiltzen diren ezagutu eta behatu da eta laugarren helburua zernolako aspektu sozio-emozionalak lantzen diren ezagutu, eta ahalduntze prozesuan ikasten nola laguntzen den jakin nahi izan da. Helburu horiek aurrera eramateko galdetegiak, eztabaida taldeak, elkarrizketa sakonak eta behaketak egin dira bertsolaritzaren hainbat pertsonekin. Zalantzarik gabe, soilik gizonezkoena zen errealitate batetik egungo emakume bertsolari eta irakasle egindako ahalegin eta hausnarketei esker errealitatea eraldatzen dihardute, denontzako lekua eginez, hierarkiak baztertuz, eta pertsonaren osotasuna ahazten ez duen metodologia erabiliz edozein diskriminazio salatzen duen irakaskuntza bultzatuz gure bertso eskoletan.

ESKER ONAK …3
Aurkibidea …7
Sarrera …13
Ikerketaren zergatia. …14
Dokumentuaren antolakuntza …16
1.-Emakumeak bertso-eskoletan …21
1.1.-Oinarri teorikoak. Zer da bertsolaritza? …21
1.1.1.-Nola sailkatu da bertsolaritza? …23
1.1.2.-Zer dira bertso-eskolak? …25
1.1.2.1.Hasierako bertso-eskolak …25
1.1.2.2.-Gaur egungo bertso-eskolak …28
1.1.3.-Bertsolaritza hezkuntza arautuan …30
1.1.4.-Emakumea bertsolaritzan …32
1.1.4.1.-Emakume bertsolarien historia, laburpen txikia. …32
1.1.4.2.-Emakume bertsolarien identitatearen eraikuntza …34
1.1.4.3.-Aurrekariak eta ikerketak …36
1.2.- Helburuak …38
1.3.- Metodoa …40
1.3.1.- Informazioa biltzeko erabiliko diren partaideak eta tresnak …42
1.3.1.1.-Eztabaida taldeak …43
1.3.1.2.- Elkarrizketa sakonak …44
1.3.1.3. Behaketak …45
1.3.1.4.- Grabazioak eta landa oharrak …46
1.3.1.5. Galdetegia …46
1.3.2. Ikerketarekin prozedura eta analisia …47
1.3.3. Kategoria sistemak eta kodeak …49
1.3.4. Egiazkotasuna …52
1.4. Ikerketen antolakuntza …53
1.5. Erreferentziak …56
2. Las mujeres Bertsolaris, agentes en su incorporación a la escena pública …65
2.1. Aproximación al concepto de bertsolarismo …65
2.1.1. Mujeres bertsolaris …66
2.1.2. Empoderamiento, agencia y cuerpo …67
2.2. Método para conocer el perfil de las bertsolaris…71
2.3. ¿Cuál es el perfil de las mujeres bertsolaris? …73
2.4. Conclusiones sobre el perfil de las bertsolaris …81
2.5. Rerefencias …84
3. Women bertsolaris: reclaiming the past and singing the present. …91
3.1. What is bertsolaritza and improvisation…92
3.2. The history of women bertsolaris …95
3.3. The image of women in the history of men and women bertsolaris …98
3.4. Background …102
3.5. Objectives …103
3.6. Method …103
3.6.1. Participants …104
3.6.2. Data collection tools …105
3.6.3. Working procedure …106
3.6.4. Analysis tools: Category system …107
3.7. Interpretation …108
3.7.1. Women as a theme …108
3.7.2. Theme types …111
3.7.3. Roles suggested in the themes …115
3.7.4. Style categories …117
3.8. Discussion and conclusions …121
3.9. References …126
3.10. Glossary …130
4.- Poto berriro ez egiteko. Bertso-eskoletako emakume bertsolari-irakasleen ekarpen metodologikoa. …135
4.1.- Irakaskuntza tradizionaletik irakaskuntza berritzailera …137
4.1.1.- Erreformatzaile handiak …137
4.1.2.- Irakaskuntzaren kontzepzio berri baterantz …138
4.1.3.- Kontzientzia eta ikuspegi feminista …140
4.1.4.- Bertsolaritza hezkuntzan: euskal curriculumean, metodologia eta baliabideak …144
4.2.- Metodoa …149
4.4.1. Kasu-azterketa …149
4.4.2. Testuinguruaren deskribapena …150
4.4.3. Partaideak eta informazioa jasotzeko estrategiak …150
4.4.4. Prozedura eta analisirako tresna …151
4.5.Emaitzak…152
4.5.1. Emakume bertsolariek ikasle gisa jasotako metodologia …152
4.5.2.Emakume bertsolariek irakasle gisa erabilitako metodologia …154
4.5.2.1. Irakaskuntza metodoak …154
4.5.2.2. Metodologia aktiboak eta lidergo motak …156
4.5.2.3. Kontzientzia feminista/pedagogia feminista …159
4.5.2.4. Bertsolaritza hezkuntzan: euskal curriculumean, baliabide eta materialak …164
4.6.- Eztabaida eta ondorioak …166
4.7. Erreferentzia bibliografikoak …170
5.- Bertso-eskolak: alderdi sozio-emozionalaren garrantzia ahalduntze prozesuan …177
5.1. Adimen emozionala …178
5.2. Emozioen kudeaketa bertsolaritzan …180
5.2.1. Bertsolari(gai)aren trebetasun pertsonalak …181
5.2.2. Bertsolari(gai)aren trebetasun sozialak …182
5.3. Agentzia eta ahalduntzea …184
5.4. Metodoa …187
5.4.1. Kasu-azterketa …188
5.4.2. Testuinguruaren deskribapena …188
5.4.3. Partaideak eta informazioa jasotzeko estrategiak …189
5.4.4. Prozedura eta analisi tresna …189
5.5.- Emaitzak: Hezkuntza-arautua eta bertso-eskolen metodologia …191
5.5.1.Erabilitako metodologia …191
5.5.2. Aspektu sozio-emozionalaren zaintza (ikasle-irakasle) …192
5.5.2.1.Feedback …193
5.5.2.2.Agentzia …193
5.5.2.3. Segurtasuna, autokonfiantza …194
5.5.3. Aspektu sozio-emozionalaren zaintza (taldekoa) …196
5.5.3.1. Talde lana, kohesioa …196
5.5.3.2. Generoaren trataera …197
5.6. Ondorioak …198
5.7. Erreferentziak …200
6.- Eztabaida eta Ondorioak …207
6.1.- Eztabaida …207
6.2. Helburuen asetze-maila …213
6.3. Ondorioak …214
6.4. Epilogoa: hausnarketak, eskerrak eta erronkak …216
7. Bibliografia …221