Amona dago kanposantuan
aspaldi bertan etzana
harrien pean gure arbasoak
eta gure iragana.
Buelta koxkor bat ta etorri zait
han pentsamentu andana
irten burua jiratu eta
ze esaldi zegoana:
"Zugatik laixter esango dute
gaur gutaz esaten dana". (bis)
Arduraz eta kezkaz egin det
azkeneko begirada
karratua ta marmolezkoa
han dago izen ilada
luzaro bizi nahi zuten batzuk
lurpean hor daude jada
berdin gazteak berdin umeak
eta berdin zaharrak hara!
Biharrik igual ez da helduko
gaur bizi egin behar da. (bis)
Nik ez nuke nahi betiko egon
harrizko lau hormen erdin
nik ez nuke nahi nere lagunek
hemen hartu dezaten min.
Egunen baten hilko banitza
hilko bainaiz denen berdin
ahaztu kutxak ta ahaztu eskelak
nahiz triste izan nahiz samin
bota airera nolabait ere
bizirik geratu nadin. (bis)
Jaio 1789-06-05
Hazparneko Labiri auzoko Jauretxean jaio zen. 1819ko otsailaren 7an Mari Harriet hazpandarrarekin ezkondu zen eta Elizaberri auzoko Ilunberritegira joan ziren bizitzera; etxeari Katxotegia edo Katxoteia izena eman zioten; hortik etorri zitzaion ezizena. Hiru seme-alaba izan zituzten: Mari, Joanes eta Zalbat.
Etxahunen garaikidea, barkoxtarrak bezala bizitza pobre eta erromesa eraman zuen.
Bat-batean aritu zen baina ez zitzaion ezer bildu. Bertso jarri ezagunak:
- Betiri Sants-i (hau da, goseari).
- Azken judizioa kantua berarena da, batzuek Etxahunena edo Borddelena dela uste badute ere.
- Pulunpa; 1824koa, Baionatik Montevideora zihoan itsasontzi bat hondoratu zenekoa.
Zenbait ikerketaren arabera (adibidez Piarres Xarritonen ustez) Galerianoaren kantua ez zuen protagonista zuzenak, hau da, Martin Larralde Bordaxurik idatzi, Katxok baino. Kontuan hartu behar da biak Elizaberrin bizi zirela eta Bordaxurik ez zekiela idazten.
Sarritan, Senperen irakasle, errient, ibili zen bertsolariarekin nahasten da: Joanes Etxeto
Iturria, Euskal Wikipedia: http://eu.wikipedia.org/wiki/Manez_Etxeto
Nahia Barriolak espreski Julio Sotori egindako doinua. Honek, Nafarroako Txapelketako finalean (Iruñea, 2021-11-28) bukaerako agurrean estreinatu zuen.
