BDB Bertsolaritzaren datu-basea

Itsasotik bizar luze
baina ez bizar zikina
Nafarroaruntz bidea
festa haundi Sanfermina
Miurak Estafetan gora
ta jendearen esprina
gaur uztailaren seia da
eguna argi egina
hamaika t'erdiak dira
erlojuaren rin-rina
teilatura igo gara
disimuluz ahalegina
buru gainean txanoa
bizkarrean ikurrina. (bis)

Hemen euskararen aurka
dena aitzaki, poesi
ikurrina debekatzen
eskuineko txit burgesi
ikastolak diru gabe
ia ezin da sinetsi
baina guk kaskagogorrak
ta ezin genuen etsi.
Ikurrina bota dugu
aurpegi zuri berezi
balkoia tapatu dugu
ta joan gara ihesi.
Izorratu ez zenuten
beste gauzarik merezi! (bis)

Balkoira Vall eta Maya
minberatu, amorratu
"Viva San Fermin San Fermin"
esaten dutela altu.
Jendeak ziztua jo du
plaza aurrea ze erretratu...
Guk kendu dugu txapela
ta Jarautan izkutatu.
Bandera zer da finean
forma koloredun trapu?
Bandera oihal puska da
masta punta baten altu
baina munduan ez daude
bandera aina estatu. (bis)

Begiristain, Juan Inazio

Hil 2002-07-22

Juan Inazio Bigiristain Ataungo Aia auzoko Iberondo baserrian jaio zen 1953ko abenduaren 1ean. Sei senidetatik zaharrena zen. Iberondo baserria 600 metrora dago, baina askoz ere gorago, Aralarren, igarotzen zituen Juan Inazio artzainak udako hilabeteak. Aita eta osaba zituen bertsozaleak etxean eta irratia lagun zuela ikasi omen zuen bertsotan. Dozena bat urterekin kantatu zuen autobusean, Hondarribira bidean, Lekuona apaizak zirikatuta, bere lehen bertsoa eta oso gazterik hasi zen koplari ere. Lagun artean eta txapelketatan hartu zuen parte. Hala, hogeita lau urte zituela, Gabiriako Osinalde saria irabazi zuen, eta Artxanberri nahiz Xenpelar sarietan finalista izan zen. Txapelketa Nagusian eta Gipuzkoakoan ere hartu zuen parte, eta txapelketei dagokienez, azkenekoz 1999ko Herri Arteko Txapelketan kantatu zuen, Goierriko Taldearekin. Bertsozale askok Victoria Eugenian 90eko hamarkadan egin ziren bertsoleri egunetan ezagutu zuten Begiristain, Goierriko Taldeak egiten zituen umorezko show haietan, hain zuzen ere. Juan Inaziok, edozein pertsonaia egiten zuela ere, barre eginarazteko dohain ikaragarria zuen. Honela deskribatu zuen Mikel Mendizabalek Juan Inazio Begiristain: "Oso leiala zen, adiskidetasuna esitmatzen zekiena. Ahots ederra zuen eta etorria ere bai. Bertsolari joria zen, erraz hasi eta errazago segitze nzuena, eta ustekabeko handiak ematen zituena". Iturria: "Juan Inazio Begiristain oroituz. 2002ko azaroaren 8a"

Bizkarrondo, Indalezio "Bilintx"

Hil 1876-07-22

Amaren aldeko aitona andaluza omen zuen, Ayamontekoa (Huelva). Nikolasa Erkizia Makazaga azkoitiarrarekin (1869) ezkondua. Haurra zelarik, jolasean zebilela erori eta aurpegia itxuraldatua geratu zitzaion; hortik datorkio "Moko" izengoitia. Arzuaga zurgindegian egin zuen lan ; gero Antzoki Zaharraren (Printzipal Antzokia) zaindari edo kontserje izan zen. Liberala zen, eta Donostiako liberalen laugarren batailoian gudatu zen II. gerrate Karlistan. 1876ko urtarrilaren 20an, Donostiako bonbaketan zauritu eta handik sei hilabetera hil zen. Ikus: http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/B/Bilintx.htm

Estra, Joxe Mari

Jaio 1867-07-22

Manuela Zubizarreta Arregirekin 1900. urtea inguruan ezkondua. Fueroak kendu zituztenean soldaduskara joaten hasi ziren, Estradari Burgosera joatea tokatu zitzaion. Semea: Franzisko Lete "Patxi Estra". Balda'ko anaiek dultzaina jo eta Estradak danborra jotzen herriz herri ibiltzen ziren. Herriko musika bandan ere danborra jotzen zuen, solfeo ikasketarik ez zuen baina. Auzoko jendeari gutunak idazten zizkien.

Olaskoaga, Xabier

Hil 2006-07-22

Bere biografia Bidegileak bilduman: http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/218_olaskoaga.pdf

Treku, Mattin "Mattin"

Hil 1981-07-22

Ahetzen sortua, familian beti izan zuen bertsolari-giroa, eta hortik hartu zuen bertsolaritzarako zaletasuna eta ahalmena. Xalbador eta biak izan dira Ipar Euskal Herriko XX. mendeko bertsolaririk garrantzitsuenak. "Ahal dena" eta "Ene xokotik kantari" liburuak plazaratu zituen. Honoko hau zioen Antonio Zabala editoreak "Ahal dena" liburuaren sarreran: "Ez da izango, nik uste, Mattin bertsolaria ezagutzen ez duan euskaldunik. Ta alakorik balitz, beretzako kalte: aren alaitasunak zerbait falta duala esan genezake. Bertsozaleoi beintzat makiña bat une eder-gozo pasa arazi digu bere umore ederrarekin; edo, berak dion bezela esateko, bere "onbore" ederrarekin. Bozkario ta alaitasun-banatzalle pizkorra Mattin... Ba ote da mundu ontan lantegi ederragorik? Mattinek ere bere kezkak eta arantzak izango ditu noski. Orregatik bai egia Lazkao Txikik bein batez kantatu ziona: Pozak kantatzen dakiena ta penak gordetzen dakiña. Bañan oraindaño euskalerriak etzion ezerren aitormenik egin; euskaldun guztiok Mattinekin zorretan bizi giñan. Aitormen ori Donostian egingo zaio, 1971.ngo ilbeltzaren 16'an, omenaldi eder bat eskeñiaz. (...). Bertsotarako zaletasuna ta doaia, jatorritik datorkio Mattini. Noiz asi ote zan Mattin bertso kantatzen? (...) Mattin berari galdetu diogu. Ona aren erantzuna: "Hamazazpi urte nituen, eta Sarako bestak hemen Euskal-herriko famatuenak izaten ziren. Eta bertsulariak izaten zirela, ta nik ere gogoa naukan beti bertsulariak entzuteko. Ta goizean eguerdi arte arbi-jorran aritu, etxean bazkaldu ta arratsaldean bizikletan joan nintzen. Baina egun hartan bertsulari bakarra zen, Panpale erraten ziotena, Luhusokoa, Larralde deitura. Etzuen lagunik, bere lehengo lagun denak hil-eta. Bertsutan bakarrik ari zen, erranez orduko gazteak etzutela bertsutarako alderdirik; nahiago zutela ostatura gan, mozkortu eta han egon; etzirela lehengoak bezalako gazteak... Ni berriz ez nintzen atrebitzen, deus ere edan ez nuelako; zerbeit ere edan izan banu kuraia gehiago izango nuen horretarako. Bainan orduan lagunek behartu ninduten; heiek ereman ninduten, eta haren aldean jarri mahain baten gainean. Eta hantxe, nahi ta nahi ez, hasi egin behar... Orduantxe hasi nintzen lehendabiziko, plazan, Panpale harekin..."." Iturria: Gure Mendea (http://www.argia.com/mendea/pertso/81mattin.htm) _____________ Informazio gehiago, Bidegileak bilduman Joxemari Iriondok idatzitako biografian: http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/220_treku.pdf

Zubizarreta, Juan Mari "Etxeberritxo"

Hil 1905-07-22

1878an ezkondua eta 8 seme-alabaren aita. Bizitza gogorra izan zuen. Irakurtzen bazekien ere, idazten ez. Sekretarioa behar zuen. Paperak saltzera inguruko herrietara joan ohi zen: Zumarraga, Elgoibar, Zestoa, Zumaia eta batez ere Azpeitira. Eguzkiak burua hartuta hil zen.

Goytino, Jean Pierre

Jaio 1860-07-22

Bidegileak bilduman Xipri Arbelbidek: "Jean Pierre Goytino ainhoarrak sortu zuen Kalifornian bizitza luze samarra izan zuen euskara hutseko lehen astekaria. Ameriketara joandako euskaldunen bizimodua, gorabeherak eta aztarnak jakin nahi dituenak hor du iturri paregabea" Irakurri gehiago: http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/128_goytino.pdf

Beraz psikiatrek gaur egunean

Etxabek plazaratu zuen 2004 Nafarroako Txapelketako finalean eta 2005 Txapelketa Nagusian erabili zuen Lekunberriko saioan. Lesakako Gaizka Sarasola musikari gazteak sortu zuen, "Txikitatikan edukia dut" izeneko doinua ere aurrez, Silveirak plazaratu zuena.

Markesaren alaba