Biografiak - Fitxa ikusi   Atal honi buruz gehiago jakiteko

Imanol Lazkano

Datu pertsonalak

Izena
Lazkano, Imanol
Izen abizen osoak
Lazkano Uranga, Imanol
Jaiotza
1936 Azpeitia + Azpeitia < Urola Kosta < Gipuzkoa < Euskal Herria

Bertsolaritzan

Jarduera mota nagusia
Bertsolaria
Jarduerak
Bertso-jartzailea
Epailea
Eragilea
Jarduerei buruzko azalpenak
Bertsolaria:
Goi-mailako bertsolaria. 1954an egin zuen lehen plaza, Jexux Alberdi "Egileor"ekin, Azkoitiko Martirieta auzoan. Berrogeita hemezortzi urte geroago, 2012ko abenduaren 23an egin zuen azken plaza, Azpeitiko San Agustin aretoan, Txapelen oroimenezko jaialdian. Joxe Agirre eta Joxe Lizasorekin hiruko entzutetsua osatu zuen, eta lauzpabost belaunaldiko bertsolariekin jardun da plaza handienetan: Basarri eta Uztapideren eskolakoekin; Amuriza, Lazkao-Txiki, Lopategi eta bere belaunaldikoekin; Sebastian Lizaso, Egaña, Peñagarikano, Jon Sarasua, Euskitze eta garaikoekin; Maialen Lujanbio, Iturriaga, Elortza, Mendiluze eta kidekoekin; Amets Artzallus, Colina, Alaia Martinen aldikoekin ...

Bertsolari txapelketa eta sariketetako partaidetzak:
Bertsolari Gazteen Txapelketa (Ordizia): 1960 (txapeldunorde)
Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa: 1962 (finalista); 1964 (finalista)
Sariketa Nagusia (Donostia): 1968
Herrialde arteko Txapelketa: 1970 (saritu berezia: ontzako urrea)
Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusia: 1982 (finalista); 1986 (finalaurreak); 1989 (finalista)
Gipuzkoako Herriarteko Bertsolari Txapelketa: 1999 (Azpeitia Urraki taldean)

Bertso-paper lehiaketak:
Xenpelar bertso-paper lehiaketa (Euskaltzaindia): 1977 (1.saria)
Basarri bertso-paper lehiaketa (Zarautz): 1986 (1.saria); 1991 (2.saria); 1994 (1.saria); 2002 (2.saria).

Bertso-epaile lanak:
Gipuzkoako Eskolarteko Bertsolari Txapelketa: 1981etik ...
Euskal Herriko Eskolarteko Bertsolari Txapelketa : 1994tik ...
Fernando Amezketarra Herriarteko Txapelketa (Euskadi Irratia): 1985
Lizardi saria (Zarautz): 1984
Leintz Bailarako Bertso Txapelketa (Apotzaga, Eskoriatza): 1984; 1985; ...
Zumaiko bertsolari txapelketa (Zumaia): 1986; 2004
Emilio Urzelai saria (Oñati): 1996
Aduriz saria (Oiartzun): 1987
Erniarraitz saria (Azpeitia): 2002; 2004
Loiola Herri Irratiko bertso-paper lehiaketa (Azpeitia): 1986
Xabier Munibe bertso-paper lehiaketa (Azkoitia): 2002
Basarri bertso-paper lehiaketa (Zarautz): 1996; 1998; 2000; 2001

Eragilea:
Euskal Herriko Bertsolarien Elkartearen sorreran parte hartu zuen (1985), eta lehendakari izendatua izan zen. Berretsi zuten karguan elkartearen birsorreran (1987) eta Euskal Herriko Bertsozale Elkartea izatera igaro zenean (1995). Guztira hogei urte egin ditu karguan (1985-2005).

Datu biografikoak

Biografia
Azpeitiko (Gipuzkoa) Landeta auzoko Antzibarrena baserrian jaio zen 1936ko urtarrilaren 12an. Arantxa Odriozolarekin ezkondua, lau alaba izan dituzte; jaiotetxetik hurbil, sortu zen auzo berean bizi da berak eraikitako etxean.

Auzoko eskolan urte pare bat egin ondoren, Azpeitiko Maristetan ikasi zuen 12 urtera arte, idatzi eta kontuak egiten ikasteko lain. Ikasketak utzita, aroztegi batean aritu zen hiruzpa lau urtez, arik eta eraikuntza lanetan hasi zen arte; eraikuntza izan du lanbide erretiroa hartu artean.

Etxeko giroaren eraginez egin zituen lehen harremanak bertsogintzarekin, haurtzaroan. Juan Inazio Uranga aitonak eragin handia izan zuen horretan. Oso gaztetxotatik sekulako afizioa izan zuen, baina lagunik ez zuen bertsotarako eta sekretuan gorde zuen bokazio hori. Hamalau urte zituela lagunekin Santa Eskean egindako ibileran aritu zen lehen aldiz koplari; 1954an egin zuen plazako lehen bertso-saioa, Azkoitiko Martirieta auzoan, Jexux Alberdi "Egileor"ekin.

Landetan Txapel, Zepai eta abeste hainbati liluraz begiratzen zien gazte hura, geroztik, 58 urtez ibili da Euskal Herriko txoko guztietan bertsotan herriz herri eta plazaz plaza.

Bertsolari osoa, tematika zein genero mailan, bai bat-batean nahiz bertso-jarrietan maila ikusgarria eman du; ondorengo zenbait bertsolariren erreferentzi ere izan da. Bertsolaritzaz maiteminduriko gizona, lan asko egin du bere bertsolari maila hobetzeko, eta hor daude emaitzak.

Basarri, Uztapide eta garaikoekin hasi eta azken saioan berarekin oholtzan jardun ziren Uxue Alberdi eta Amets Artzallusen artean, aldian aldiko bertsolari onenekin jardun da, lauzpa bost bertsolari belaunaldi eta joera aldaketetara egokitzeko gai izan da, eta ibilbide luze horretan bere bertsokera nabarmentzea ez ezik, askoren eredu izatea lortu du. Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako finalista izan zen 1962 eta 1964an, eta Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusikoa 1982an eta 1989an.

Bat-batean ez ezik, emari handi eta aberatseko bertso-jartzailea da. Bertso-paper lehiaketetara aurkeztu izan ditu bere lanak, eta irabaziak ditu Xenpelar (Euskaltzaindia) eta Basarri (Zarautz) bertso-paperetako lehen sariak. Bertsolari aldizkarian argitaratu ditu sorta batzuk eta, besterik beste, Laja eta Landakandak, Imuntzo eta Belokik eta Tapia eta Leturia trikitilariek kantatu dituzte bere hitzak.

Bertso-epaile lan ugari egina da, batik bat, gaztetxo eta gazteen sariketetan eta bertso-paper lehiaketetan. Gipuzkoa eta Euskal Herriko Eskolarteko Bertsolari Txapelketetan epaile izan da urte askotan Gipuzkoan antolatu zen lehen hartan (1981) hasita 2005era arte.

Bi garai eta tradizioko bertsolarien arteko zubi eta uztarri kontsideratua izan da; betekizun funtsezkoa izan zuen bai 1985-86ko Txapelketa Nagusia antolatzerakoan eta bai Euskal Herriko Bertsozale Elkartearen sorreran. Bertsolari eta bertsozaleek sortutako Elkarte horretako lehendakaria izan da hogei urtez, 1985etik 2005era: Euskal Herriko Bertsolari Elkartea (1985-1987; 1987-1994), gero, Euskal Herriko Bertsozale Elkartea (1995-2005).

"Aho bizarrik gabe" liburuan (Bertsolari liburuak, 2003) jasota utzi ditu bizitzari buruzko bere ikuspegia, aintzakotzat hartu dituen balioak, bertsolari ibilbidean bizitutako gorabeherak, eta bere bertso jardunaren lagin zabala, bat-batekoa zein jarrietakoa.

2005eko Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusian txapeldunari txapela janzteko hautatu zuen Bertsozale Elkarteak. Imanolek jantzi zion Andoni Egañari bere laugarren txapela, irabazi zuen azkena. Ez da omenaldi zalea izan -1980ko Bertsolari Egunean omendua izateko hautatua izan zen, baina ez zuen onartu aski meritu ez zuela pentsatzen zuelako - baina onartu behar izan ditu jaioterrian eskainitako hainbat: Azpeitiko Karmelo Etxegarai ikastolak Joxe Lizaso, Joxe Agirre eta berari eskainia (1974); Azpeitiko Udalak herriko bertsolariei eskainiak (1990 eta 2012, Imanol beraren azken saioa izan zena); Azpeitiko Landeta auzoko Saneloi jaien antolatzaileek eskainia (2024).

2012ko abenduaren 23an, Azpeitian egin zuen jendaurreko azken saioa ia Euskal Herriko herri eta bertso-plaza guztiak pasa eta gero, umetan hainbeste miretsi zuen Txapelen oroimenez urtero antolatu ohi den bertso jaialdian hain zuzen. Joxe Lizaso (2009an zendua), Joxe Agirre (2012-12-15ean zendua) eta Imanol Lazkano beraren omenaldi gisa antolatua izan zen gainera San Agustin aretoan burutu zen jaialdi hau; Sebastian Lizasok, Andoni Egañak, Maialen Lujanbiok, Amets Artzallusek, Uxue Alberdik, Aitor Mendiluzek eta Jose Luis Gorrotxategik jardun zuten Imanol Lazkanorekin, Laxaro Azkuneren esanetara. Plazak utzita, aldian-aldian ekitaldien batzuetan bertso bakan batzuk kantatzen jarraitu du, 2024an Azpeitian antolatutako Ikastolen aldeko Kilometroak jaiaren hasieran bezala. Plazako jarduna utzi arren, jarraitu du hitzarekin jolas egiten eta bertsotan paperera ekartzen egunean eguneko gertaeren inguruko gogoetak.

Bertsolaritzan lehen pausuak

Lehen plaza
Azkoitian, 1954an, Martirietan, Egileor kantulagun zuela

Argitalpenak

Argitaratutako liburuak
Lazkano, I. Aho bizarrik gabe. Bertsolari liburuak (2003ko azaroa)
Argitaratutako grabazioak
LAZKANO I. Xoxoa. Bertsoz 1. Autapen, 1979
LAZKANO II. Xoxoa. Bertsoz 8. Autapen, 1980
IMANOL LAZKANO (eta beste). Jasota bezala bertso antologia 1. Lanku, 2012
"Mutil zahar biziotsua" eta "Estritis". Laja eta Landakanda. IZ, 1981; Elkar, 2016
"Lazkanon amona". Gezurra ez da egia. Imuntzo eta Beloki. Elkar, 2011


Beste argitalpenak
Lazkano, I.; Azkune, L.; Eizmendi, J.J. Errezildarren ateraldiak. Erniarraitz, 2013

Beste lanak

Bertso jarri ezagunenak
Ezkontzera doan dama bati (Xenpelar saria, 1977)
Uso baten gozo-gaziak (Basarri saria, 1986)
Amona (Basarri saria, 1994)
Informazioa gehitu